مشارکت در تعاون به آفت زده گان

نورالله عثمانی، مشاور حقوقی مقام وزارت؛

چرخه حیات در زمین مشترکین زیادی دارد که به عنوان عناصر ایکو سیستم یا سیستم حیات در ارتباط بسیار نزدیک با هم زیست دارند و مکمل حیات همدیگر اند. نقش انسان در تمام ابعاد زیست مشترک با سایر مخلوقات محوریست؛ زیرا او خلیفه خدا در زمین است، حق و توان تصرف و دخالت در امور سایر عناصر محیط را دارد و حاصل کار و دخالت او هم می تواند شوم باشد و هم خوب و به مصلحت.
مبرهن است که انسان در کنار اینکه توانایی سازندگی و تخریب را باهم دارد، به مقتضای انسان بودن ضعیف و مقهور طبیعت نیز است و گاهی متضرر و مظلوم واقع میشود.
این تقابل با جبر و خشم طبیعت گاهی محصول دخالت های بیجای انسان در امور طبیعت و سیستم حیات است که از روی نادانی یا غریزه زیاده خواهی، فساد راه انداخته و محیط را آلوده می سازد. و گاهی ریشه طبیعی دارد و منشا آن تحولات طبیعی است.
انسان ها با همه اجزای طبیعت هم سرنوشت اند و این هم سرنوشتی در میان نوع انسان محکم تر و منطقی تر است. انسان به حکم سرشت اش، از وضعیت خوب همنوع اش خوشحال می شود و از حال نا مطلوب او ناخوش می¬گردد. باور داریم که حال و روز نا خوش انسان در هر نقطه زمین حال ما را نیز ناخوش می سازد و این جزء سرشت ماست. وقتی سیاه پوست امریکایی را در ظلم می بینیم حد اقل تاثیر آن این است احساس نا شاد در ما پیدا می¬شود؛ زیرا این ریشه در اصل ما دارد.
این صفت نوع دوستی در انسان از مهمترین جلوه های انسانیت است. وقتی این صفت خوب وجهه دینی داشته باشد که دارد و از چشمه زلال ایمان سیراب شود و انسانی به مقتضای ایمان اش کمک به دیگری را وظیفه خود بداند با همه توان در خدمت او قرار خواهد گرفت.
تعاون به نیاز مندان در هر شرایطی خوب و پسندیده است؛ ولی در حالات اضطراری و مشکلات دستگیری از متضرر آفات، ارزش چند برابر دارد. کمک به متضررین و آسیب دیدگان و آفت زده گان حوادث وظیفه کلیه هستی های جامعه به شمول دولت و مردم است. این وجیبه در نصوص و دساتیر دین مبین اسلام با کمال و تمام مورد تاکید قرار گرفته و در رفتار پیامبر صل الله علیه وسلم، اصحاب کرام و همه بزرگان و بشر دوستان در عمل اثبات شده است. به مقتضای قوانین افغانستان از جمله قانون اساسی و قانون آمادگی مبارزه با حوادث همکاری و مشارکت در حالات اضطراری و وقوع حوادث جهت کمک و دسترگیری از نیازمندان وجیبه ملی هر تبعه افغانستان است. چنانچه این مورد به صورت واضح در قانون اساسی و قانون آمادگی مبارزه بادحوادث مورد پیش بینی قرار گرفته و همه افراد جامعه به دلیل اشتراک در سرنوشت شان مکلف به کمک با هموطنان خویش می باشند. این تکلیف در مواد ۹ و ۱۰ قانون آمادگی مبارزه با حوادث تبیین و تصریح گردیده است. قانون گذاران فهمیده و دانسته مشارکت عموم برای مدیریت حوادث و کمک به آفت زده گان را مهم تلقی نموده و آن را به عهده کلیه هستی های اجتماع گذاشته است.
از آنجاییکه حوادث طبیعی مرز های قراردادی جغرافیایی را به رسمیت نمی شناسد و به تمامی انسان های ساکن در جغرافیای تحت تاثیر آن ضرر می رساند و خاص و عام از آن ضرر می بینند به همین دلیل مشارکت همه افراد، سازمان ها و کشور ها در مدیریت حوادث امر ضروری و اجتناب ناپذیر است.
ما به حکم هم سرنوشتی ملزم به تعاون با همه انسان های نیاز مند و متضرر در هر کجا و صرف نظر از هر تعلقی هستیم. بایستی همه نهاد ها، افراد، گروه ها در هنگام وقوع حوادث و قبل از آن سهم خویش را به عنوان عناصر سازنده و مختار محیط زندگی ایفا نموده و از اینکه وقوع حوادث امر حتمی است در کمک رسانی به متضررین حوادث در هر گوشه و کنار کشور سهیم باشیم.
بستر انگیزشی تعاون برای متضررین حوادث در متون دینی و فرهنگی ما به وفرت یافت می شود و این وظیفه نهاد های اطلاع رسانی و همه قلم بدستان است که در امر کمک رسانی به متضررین حوادث کار و تلاش کنیم.
کشور و مردم ما روزهای سخت و دشواری دارد. کرونا، جنگ، فقر، بیکاری و ده ها مشکل اجتماعی دست و پای بخش اعظم مردم ما را گرفته است و اکثریت قریب به اتفاقِ فقیر و نادار را در روستا ها و شهر ها داریم که کمک به آنها از هر منظری واجب است. بیجا شدگان ناشی از جنگ های اخیر، متضررین کرونا، خشکسالی، آتش سوزی، فقر و دیگر بلایا، بالای همه حق دارند. بالای ثروت مندان حق دارند که دست شان را بگیرند و بالای رسانه ها و قلم بدستان حق دارند که صدای بلند شان گردند و این دَین انسانی، دِینی و اخلاقی همه ما است تا با مال، قلم و قدم، کمک شان کنیم.