برنامه ماين پاکی افغانستان:

برنامه ماين پاکی افغانستان به كمك سازمان ملل متحد و جامعه جهاني در سال 1368 مطابق به سال 1989 ميلادي ايجاد و شروع به فعاليت نمود.  تا سالهاي 1395 مديريت اين برنامه توسط سازمان ملل متحد صورت ميگرفت و از اواسط سال 1396 بدينسو مسئوليت اين برنامه ملي را رياست انسجام و هماهنگي تطهیر ماین كه تحت چتر وزارت دولت در امور رسيدگي به حوادث فعاليت دارد به عهده گرفته است. تطبيق برنامه هاي ماين پاکی بشر دوستانه، اعم از سروي ساحات آلوده، پاکسازی، اجراي برنامه هاي آگاهي دهی از خطرات ماين و مهمات منفجر ناشده و كمك به معلولين توسط موسسات غير حکومتی كه تحت نظارت و در هماهنگی با رياست انسجام و هماهنگي تطهیر ماین و چهار چوب برنامه ماین پاکی افغانستان فعاليت مينمايند، صورت ميگيرد.

تاريخچه آلوده شدن افغانستان با ماين ها و مهمات باقيمانده از جنگ:

افغانستان در دوره هاي مختلف جنگ، از آغاز حمله نظامي اتحاد جماهیر شوروي در افغانستان در سال هاي 1358 حسب ذيل آلوده با  ماين و مهمات منفجر ناشده باقيمانده از جنگ گرديده است:

1. سالهاي 1358 الي 1371 – دوره جنگ تهاجم اتحاد جماهیر شوری وقت  تا سقوط زمامداری نجیب الله؛
2. سالهاي 1372 الي 1374 – دوره جنگ ها در مخالفت با حکومت مجاهدین؛
3. سالهاي 1375 الي 1380 – دوره جنگ های طالبان بر ضد دولت اسلامی افغانستان؛
4. از سال 1381 تا حال جنگ هاي کنونی متحدين ناتو و دولت مركزي بر عليه طالبان و ساير مخالفين

در دوره هاي فوق الذكر اكثر اراضي كشور به استثناي بعضي از قسمت هاي مركزي افغانستان متاثر از كشتزار هاي ماين هاي ضد پرسونل، ضد وسايط و انواع مختلف مهمات منفلق ناشده باقيمانده از جنگ ها گرديده كه بر علاوه شهيد و زخمي شدن بيشتر 33600 افراد ملكي در سراسر كشور يك چالش مبرم در راستاي اعمار مجدد و انكشاف كشور محسوب ميگردد. 

کنوانسیون ممنوعیت استفاده از ماین های ضد پرسونل:

افغانستان در سال 1382 کنوانسیون ممنوعیت استفاده از ماین های ضد پرسونل را رسمأ امضاء نمود. بر اساس مفردات این کنوانسیون،  کشور های عضو باید تمام  ذخایر ماین های زمینی ضد پرسونل را طی 7 سال و کشتزار های شناخته شده ماین ها را طی 10 سال پس از امضای معاهده  از بین برده و پاکسازی نماید.  افغانستان توانست تمام ذخایر ماین ها را در مدت تعیین شده نابود نماید، مگر پاکسازی کشتزار ها و ساحات  با ماین ها نظر به دلایل و عوامل مختلف که مهمترین آن عدم دسترسی به منابع مالی کافی، پیدا شدن ساحات آلوده جدید که در جریان سروی های قبلی کشف ناشده باقی ماندند، نا امنی ها و آلوده شدن ساحات جدید با ماین ها متاثر از جنگ های جاری، الی ماه مارچ 2013 عملی نگردید. بنا برین در جریان دوازدهمین مجلس سالانه اعضای کنوانسیون ممنوعیت ماین های ضد پرسونل، دولت جمهوری اسلامی افغانستان پیشنهادی را مبنی بر تمدید مهلت داده شده را برای ده سال دیگر به  مجلس پیشکش نمود که مورد تائید نماینده گان کشور های عضو قرار گرفت. یک نقل پلان عملیاتی ده ساله پاکسازی ساحات راجستر شده باقیمانده در ضمیمه پیشنهاد مذکور شامل بود. بر اساس این پلان دولت جمهوری اسلامی افغانستان مکلف است الی اول ماه مارچ 2023 تمام کشتزار های ماین های زمینی و ساحات متاثر از مهمات منفجر ناشده راجستر شده را در سرتاسر قلمرو خویش پاک سازی نماید. تطبیق و اجرایی شدن این پلان متکی به بدست آوردن بودجه مورد نیاز به وقت معین آن میباشد.

دستاوردهاي برنامه ماين پاکی افغانستان از شروع فعالیت ماین پاکی برج اکتوبر سال 1980 الی اخیر برج اگست1398:

 برنامه ماین پاکی افغانستان ماین ها و مهمات منفجر ناشده باقيمانده از جنگ ها را مطابق به آمار ذیل کشف و تخریب نموده است:

• بیشتر از 736273 حلقه ماین ضد پرسونل
• تقریباً 30260 حلقه ماین ضد وسايط
• بیشتر از 18 میلیون فیر مهمات منفجر ناشده، باقیمانده از جنگ

ساحات آلوده ای که  پاکسازی گردیده اند؛

• بیشتر از 1231 کیلومتر مربع اراضی آلوده با ماین؛
• بیشتر از 1058 کیلومتر مربع اراضی آلوده با مهمات منفجر ناشده؛
• بیشتر از 540 کیلومتر مربع  ساحات تطبیقات نظامی

چالش ها:

بر اساس ارقام موجوده در بانك معلوماتي برنامه ماين پاکی كشور، هنوز هم به تعداد 3961 ساحه آلوده با ماين و يا مهمات منفجر ناشده در 1497 قريه و 256 ولسوالي 34 ولایت کشور که مجموعاً مساحت آن حدود 1768 كيلومتر مربع میباشد، موجود میباشد. بدون شک این رقم يك تهديد مستقيم و خطرناک برای اهالي و جوامع ساکن مناطق متذکره بوده و از طرفی  مانع انكشاف و توسعه یافتگی این ساحات میگردد. با توجه به جنگ های گذشته و گسترش خطرات ماین و مواد منفجر ناشده در کشور، ادامه جنگ در کشور به معنی گسترش مناطق آلوده به ماین و مهمات منفجر نا شده می باشد.